Wandelen is populairder dan ooit en in De Nationale Parken kan het erg druk zijn. Wil je een rustige, maar stevige wandeling? Jolanda neemt je mee op een zwerftocht door het Holtingerveld langs de hunebedden en de brandheuvels, langs overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog en langs de heidevelden waar de Holtinger Schaapskudde dagelijks graast. Genieten!
Start- en eindpunt: Toegangspoort Holtingerveld (Van Helomaweg 18 in Havelte)
Afstand: 9.2 kilometer, in te korten tot 5,7 kilometer
Knooppuntenwandeling
Deze wandeling is een knooppuntenroute. Sinds 2019 is in Westerveld gewerkt aan een wandelknooppunten-netwerk. Deze knooppunten kom je onderweg tegen. Op zwarte palen hangen kleine witte bordjes met daarin een bruin rondje met het nummer van het knooppunt waar je op dat moment staat. Het werkt hetzelfde als bij fietsknooppunten, maar bij de wandelknooppunten zie je tussendoor ook bordjes met alleen een pijl in de richting van het volgende knooppunt.
Deze route volgt de volgende knooppunten: 25 – 45 – 46 – 47 – 42 – 43 – 41 – 30 – 32 – 72 – 16 -17 – 10 – 25
Tip: Je kunt de route zelf desgewenst langer of korter maken. Een wandelkaart met de knooppunten erop is gratis af te halen bij het Tourist Info Punt naast Brasserie Oer.
De wandeling start bij knooppunt 25 op de parkeerplaats van de Toegangspoort Holtingerveld. Vanaf de parkeerplaats wandel je richting knooppunt 45. Aan je rechterhand zie je het vlinderparadijs Papiliorama waar je honderden vlinders uit verschillende werelddelen kunt bewonderen.
Daarna wandel je naar Brasserie OER. Hier kun je als je wilt starten met een kopje koffie of een heerlijke broodje halen voor onderweg. Je loopt verder door de doorgang tussen Brasserie Oer en het Tourist Informatie Punt. Vlak na deze doorgang zie je bij het houten plateau van de Flardenroute een routepaal staan met een pijltje naar rechts. Het is de bedoeling dat je hier rechtsaf over het grasveld steekt. Aan de overkant zie je de volgende pijl. Voor de schaapskooi van de Holtinger Schaapskudde ga je rechtsaf bij de houten kabouter het pad op dat langs het water loopt. Ook de blauwe en de rode wandelroute gaan deze kant op.
Een groot gedeelte van het jaar trekken de herders iedere dag om 9.30 uur met de kudde Drentse Heideschapen de heide op. Ze komen rond 16.30 uur weer bij de schaapskooi terug. Het is de moeite waard om daar eens naar te komen kijken!
Tip: Bij vlinderparadijs Papiliorama kun je kaarten kopen voor ‘Fietsen op de Rails’. Vanaf hier kun je 2,6 kilometer (en weer terug) over een smalspoor fietsen. Een soortgelijk spoor werd aan het eind van de negentiende eeuw gebruikt bij het ontginnen van de moerassige heide- en veengrond en in de Tweede Wereldoorlog bij de aanleg van een Duits vliegveld. De railfiets is gemaakt van het onderstel van een kiplorrie uit Tsjechië waar ze werden gebruikt in de zoutmijnen. Het fietsen gaat op vaste tijden. Reserveren wordt aangeraden.
Restanten uit de oorlog
Volg het pad met een bocht naar links. Aan het eind van het pad kom je uit bij knooppunt 45. Hier kun je in het landschap nog de restanten terug vinden van een hangar die hier in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers werd gebouwd.
Bij knooppunt 45 sla je linksaf richting knooppunt 46. Daar sla je rechtsaf richting knooppunt 47.
Door een haag van bremstruiken kom je uit bij knooppunt 47. Daar ga je rechtdoor richting knooppunt 42. Rechts van de weg zie je een rond gat waar vaak water in staat. Het is een bomkrater uit de Tweede Wereldoorlog. Duitse soldaten bouwden in het Holtingerveld een vliegveld: Fliegerhorst. Het hele dorp Darp is hiervoor verplaatst. Het vliegveld is uiteindelijk nooit in gebruik genomen doordat de geallieerden het twee keer hebben gebombardeerd. Overal in dit gebied kun je dergelijke bomkraters vinden. Er zijn hier 5 keer zoveel bommen neergevallen als in Rotterdam!
In de bomkraters blijft water staan, omdat de bodem door de IJstijd een keiharde leemlaag heeft waardoor het water niet goed kan wegzakken. Daardoor zijn kleine poeltjes ontstaan, waar kikkers en kamsalamanders graag verblijven.
Op weg naar de Hunebedden op het Holtingerveld
Voor knooppunt 42 sta je op een keileemrug, die 150.000 jaar geleden ontstaan is door schuivend ijs tijdens de voorlaatste IJstijd. Het ijs duwde de bodem omhoog en nam op zijn weg ook grote zwerfkeien mee. Ongeveer 5000 jaar geleden werden deze stenen opgegraven door het Trechterbekervolk. Ze bouwden hiermee de Hunebedden. Dit waren grafkamers. Beneden zie je twee van die hunebedden liggen: D53 en D54. De eerste die je tegenkomt is zelfs de op twee na grootste van Nederland!
De hunebedden zagen er in de tijd van de hunebedbouwers wel anders uit. Ze waren bedekt met zand en alleen de bovenkant van de dekstenen was zichtbaar. De hunebedden liggen hier al duizenden jaren. Toch is het grootste hunebed even van zijn plaats geweest in de Tweede Wereldoorlog. De stenen moesten plaats maken voor het vliegveld van de Duitsers. Gelukkig zijn de stenen niet vernietigd, maar op verzoek in een grote kuil begraven en na de oorlog weer zorgvuldig in elkaar gezet.
Bij het grote hunebed sla je rechtsaf naar knooppunt 43. Hier zie je het tweede hunebed. Deze is wat kleiner, maar de ligging is prachtig en er zijn hier meestal veel minder mensen. Dit kleinere hunebed is in de Tweede Wereldoorlog voor de zekerheid bedekt met zand. Na de oorlog is het hunebed weer uit de zandheuvel gegraven.
Naar de grote stille heide
Sla bij knooppunt 43 links af in de richting van knooppunt 41. Volg het pad met de bocht mee naar links en negeer de zijpaadjes. Volg de pijlen rechtdoor. Je loopt nu een stukje over het Maarten van Rossumpad. Dit lange-afstand-wandelpad loopt van ’s Hertogenbosch naar Steenwijk. Wij zijn er zelf toevallig pas geleden aan begonnen, maar we zijn hier nog lang niet aangekomen! Loop bij de splitsing rechtdoor en blijf de pijlen rechtdoor volgen tot je bij knooppunt 41 komt. Daar ga je rechtdoor richting knooppunt 30. Loop bij het kruispunt rechtdoor. Je loopt nu richting een ven. Loop links langs het ven.
Bij knooppunt 30 sla je rechtsaf het brede grindpad op richting knooppunt 32. Hier heb je een prachtig uitzicht over het uitgestrekte Holtingerveld. De paarse heide is inmiddels bijna uitgebloeid, maar de vele soorten grassen met hoge pluimen zijn ook prachtig om te zien. Negeer het zijpad rechts. Probeer je voor te stellen hoe het er hier lang geleden moet hebben uitgezien. Toen liepen hier mammoeten rond. Brede zandpaden waren er toen nog niet. Die zijn pas in de Tweede Wereldoorlog aangelegd als rolbanen voor de Duitse vliegtuigen. Nu is dit gebied militair oefenterrein en kunnen de soldaten van de Johannes Postkazerne weer gebruik maken van de paden. En wij natuurlijk ook!
Inkorten van de route: Bij knooppunt 32 kun je de route een stuk inkorten. Kies dan vanaf hier de volgende knooppunten: 32 – 33 – 44 – 47 – 46 -45 – 25. Of stippel met behulp van de knooppuntenkaart een eigen route uit.
Schaapsherder Reinier
Ga bij knooppunt 32 nog een klein stukje rechtdoor in de richting van knooppunt 72. Bij de houten slagboom volg je de pijlen naar links. Tijdens het voorwandelen kwamen we hier schaapherder Reinier tegen met de Holtinger schaapskudde. Hij is hulpherder en trekt bijna iedere week met de schapen de hei op. Zijn Border Colli Puck hebben we in actie mogen zien. Ze zorgde er met minimale commando’s van Reinier voor dat de kudde bij elkaar bleef. Met een enkel ‘links’ of ‘rechts’ dreef Puck de schapen precies naar de plekken waar gegraasd moest worden. Een indrukwekkend gezicht!
Over de stuifzandvlakte van het Holtingeveld
Volg op het kruispunt de pijlen naar rechts (fietspad richting Uffelte) en sla bij knooppunt 72 rechts af richting knooppunt 16. Je loopt nu over een breed zandpad. Ga bij het kruispunt rechtdoor en ga ook bij het volgende kruispunt rechtdoor. Je loopt vanaf hier een stukje over de uitgezette blauwe route. Ga ook bij het volgende kruispunt rechtdoor.
Je komt nu bij een stuifzandvlakte met verschillende paden. Je steekt de vlakte rechtdoor over. Blijf rechtdoor lopen bij het kruispunt en steek de volgende zandvlakte iets schuin naar links over. De stuifzandvlaktes in dit gebied zijn ontstaan doordat boeren teveel schapen lieten grazen op de heide. Het stuivende zand bedreigde toen vruchtbare akkers en zelfs hele dorpen! Er is bos aangeplant en de hoeveelheid schapen is verminderd, waardoor het stuifzand begrensd is.
Door het bos
Volg aan de overkant van de zandvlakte de pijl naar links. Volg de pijlen mee naar rechts. Je loopt nu het bos in. In deze streek zou regelmatig een wielewaal te zien zijn. Bij het kruispunt ga je rechtdoor. Je volgt ook nog steeds de blauwe route. Ga met de bocht meer naar rechts en sla aan het eind van het pad links af. Bij knooppunt 16 ga je rechtdoor in de richting van knooppunt 17. Meteen na het knooppunt sla je links af. Hier gaat ook de groene route naar toe.
Negeer even verderop het zijpaadje naar links en volg de pijlen rechtdoor. Bij knooppunt 17 zie je een groepje brandheuvels liggen. Deze grafheuvels zijn ongeveer 400 jaar voor Christus aangelegd bovenop de resten van de brandstapels waarop de doden werden verbrand.
Sla rechtsaf richting knooppunt 10. Negeer een zijpad rechts en volg bij de splitsing de rails naar rechts en even verderop naar links. Bij knooppunt 10 sla je linksaf richting knooppunt 11. Dit is een smal heidepaadje. Aan het einde van dit paadje sla je rechtsaf naar knooppunt 11.
Let op: Afrastering voor de schapen.
Tijdens de laatste keer voorwandelen stond er bij knooppunt 10 een tijdelijke afrastering voor de schapen. Het was het niet mogelijk om links af te slaan naar knooppunt 11. Loop in dat geval een klein stukje terug vanaf knooppunt 10 richting knooppunt 17. Na 90 meter sla je dan over de spoorlijn rechtsaf het zandpad in. Hou rechts aan en loop dan alsmaar rechtdoor. Je komt vrijwel meteen de pijlen van het wandelnetwerk weer tegen. Die leiden je naar knooppunt 11.
Bij knooppunt 11 sla je rechtsaf naar knooppunt 14. Sla bij het kruispunt linksaf. Aan eind van de weg, bij knooppunt 14 sla je rechtsaf richting knooppunt 15. Je loopt nu over een lang breed pad. Dit pad is in de Tweede Wereldoorlog aangelegd door de Duitse luchtmacht als startbaan voor het vliegveld. Er lagen toen nog klinkertjes in, maar die zijn na de oorlog hergebruikt voor de opbouw van Rotterdam. Na 400 meter steek je linksaf de asfaltweg op. Bij het bord Havelte zie je knooppunt 15. Daar ga je rechtsaf richting knooppunt 25. Aan het einde van de weg ga je linksaf de startbaan weer op. Je komt weer bij de parkeerplaats uit.
