Tekst: Alanda de Boer
Reinier de Groot uit Oldemarkt is huisarts én hulpherder bij de Holtinger Schaapskudde. Met zijn hond Puck loopt hij ongeveer eens per week met de kudde op de hei. Over hoe het begon en hoe hij zo goed en kwaad als het kon een béétje controle kreeg over hond en schaap.
Toen Reinier in 2015 stopte met zijn tweede baan als teamarts bij de Nationale Zwemploeg besloot hij een hond aan te schaffen: Mila, een Border Collie Australian Shepherd Mix. ‘Ik had er wel eens over gelezen en het leek me zó mooi om met zo’n hond schapen te drijven. Bij de oude kooi in Uffelte gingen we op les bij trainer Jaap Kremer en zo leerden we de beginselen van het schapendrijven.’
Na twee jaar al zelfstandig bij de Holtinger Schaapskudde
Toen Reinier tijdens een wandeling op de heide schaapherder Jelle tegenkwam met de Holtinger Schaapskudde kreeg hij de uitnodiging om de kudde eens te begeleiden. Dat leek Reinier een onmogelijke klus, niet wetende dat hij twee jaar later al zelfstandig met Mila bij de kudde zou lopen. ‘Als een soort herder liep ik trots met mijn hondje bij de kudde. Ik werd steeds enthousiaster en besloot op aanraden van de kenners een meer geschikte hond aan te schaffen. Boder Collie Puck werd in 2018 geboren bij een ervaren fokster op het gebied van schapendrijvers. Samen kregen we daar ook de benodigde training.’
‘Ik had een Ferrari gekocht maar had geen rijbewijs’
Als Reinier dacht dat hij met de aanschaf van een ‘echte’ herdershond een betere herder zou zijn, dan kwam hij er snel achter dat dat niet het geval was. Er was werk aan de winkel. ‘Ik heb slapeloze nachten gehad. Puck is een heel bijzondere hond. Ze had feilloos door dat ik geen bal begreep van schapendrijven en ging volledig haar eigen gang.
Toch deed ze onder commando van herders Jelle of Hendrie wél wat er gedaan moest worden. Ik besefte: ik had een Ferrari gekocht maar had geen rijbewijs. Ik moest dus aan de bak om haar te laten inzien dat ík de baas ben. Na eindeloos veel oefenen en veel fouten maken ging de hond doorkrijgen dat ik het langzaam maar zeker begon door te krijgen’.
Border Collie
‘Een Border Collie is heel gefocust en kan heel goed zelfstandig werken, maar is ook heel gevoelig en heeft moeite met contact maken. De karakterkenmerken hebben wel iets van een mens met autisme. Border Collies kunnen je tot wanhoop drijven. Zo hebben ze bijvoorbeeld de eigenschap om in de straat op auto’s te jagen. Weg is je hond. Deze eigenschappen zijn in het dagelijkse leven misschien wat gek, maar wel heel functioneel bij het schapendrijven.’
Een heel nest met zeven pups
De volgende droom van Reinier was om met deze hond een nestje te krijgen. Zoals alles wat hij doet gold ook hier: als je iets doet moet je het goed doen. Met keuringen voor de stamboom en het feit dat een hond slechts twee keer per jaar loops is, werd het een project van twee jaar waarna Puck in november 2021 een heel nest met zeven pups op de wereld zette.
Drie van haar pups zien we straks weer terug bij deze schaapskudde: een blijft bij Puck en Reinier, een ander heeft een plekje gekregen bij schaapherder Hendrie en een derde kreeg een fijn thuis bij hulpherder Judith. Een vierde pup kwam terecht bij de dochter van Reinier, dus ook die kan Reinier blijven volgen.
Waar het allemaal om te doen is: het begrazen van de heide
Naast het schapendrijven met de hond leerde Reinier als hulpherder veel over de natuur en het onderhoud ervan. ‘Ik liep over de hei en wist: heide is paars, gras is groen. Ik leerde over een goed begraasplan, want dat is immers waar het allemaal om te doen is: het begrazen van de heide voor de terreineigenaren. Van lieverlee zie je hoe begrazing werkt, hoe men bezig is om de natuur in stand te houden. Je ziet de invloed die de kudde heeft op het landschap.
Ik leerde over het gezond houden van de kudde. Ik leerde hoe ze met volle buikjes terug te laten keren naar de kooi. Het landschap hier op het Holtingerveld is heel gevarieerd. Je bent zo een hele groep schapen kwijt; blijken ze achter een heuvel te staan.’
Een dag op de heide met de Holtinger Schaapskudde
‘Het is zo fantastisch met de schapen op de heide, het zijn supermooie dagen. Je start rond 9.00 uur bij de kooi waar je even een kopje koffiedrinkt en bijkletst met de herders. Dan bekijk je welk gebied begraasd moet worden en loop je met je hond en de kudde rustig naar het te begrazen gebied. Je mag als herder overal komen en je luncht op het veld. Je kletst wat met mensen die je tegenkomt.
Op zondag ga ik wel eens met de kudde langs de hunebedden waar ouders met hun kinderen zijn. Die vinden het altijd prachtig. Aan het einde van de dag pak je de boel weer op en gaan we terug naar de schaapskooi. Die terugreis gaat makkelijk, de schapen kennen perfect de weg terug naar huis.’
Kudde kwijt
De Holtinger Schaapskudde is heel makkelijk. Van jongs af aan gaan de schapen al mee het veld op. Ze kennen er de weg. In het voorjaar met de lammetjes is dat een ander verhaal: ‘Die vliegen in het begin alle kanten op, die moet je goed in de gaten houden. Als ze moe zijn gaan ze lekker in de zon in een bomkrater liggen slapen. Loop je dan verder, dan raken ze de kudde kwijt. Als je merkt dat er een lam is achtergebleven zit er niets anders op dan de hele kudde weer te draaien om het lam op te halen. Een lam alleen is namelijk niet stuurbaar.’
Verwondering
Reinier verwondert zich nog dagelijks over het schapendrijven. ‘Ik vind het zelf nog altijd heel bijzonder dat zo’n hond z’n instinct en aanleg leert gebruiken om de schapen te krijgen waar je ze hebben wilt. Als de schapen aan het grazen zijn, staat ‘ie in de ‘standby stand’ en doet hij niets. Een ree kan dichtbij komen, schapen kunnen hem likken. Maar na een commando gaat hij meteen weer aan het werk.
Ik geniet met volle teugen
‘Het zijn lange dagen, maar ik vind het altijd heerlijk dus de tijd vliegt voorbij. Soms is het mooi weer, soms slecht. Soms loop je de hele dag met voorbijgangers te praten, soms ben je de hele dag alleen. De afwisseling is heerlijk.’
Reinier gaat dit seizoen met pup Jaff trainen. Zijn tweede Ferrari, maar nu wel mét ‘rijbewijs’.
