Zwaluwen leven dicht bij mensen en dat maakt het zo interessant om ze te volgen. Vlak bij huis op ontdekking gaan is zo makkelijk en boeiend voor jong en oud! De Werkgroep zwaluwen van Vogelwacht Uffelte e.o. houdt zich bezig met het registreren en verbeteren van de zwaluwstand. En hoewel er ups and downs zijn, overheersen positieve berichten over de zwaluwen.
Een artikel van de Werkgroep zwaluwen van Vogelwacht Uffelte e.o.
Begin april (of zelfs eind maart) kun je op een warme dag ineens het zachte gekwetter van een zwaluw horen, maar dit jaar hebben we gemerkt dat het daarna nog ineens heel koud kan worden. Het spreekwoord: ‘Eén zwaluw maakt nog geen zomer’ werd helaas dit jaar weer eens bevestigd.
Dat er een verband is tussen de zwaluwen en het weer was vroeger ook al bekend. Oplettende mensen wisten dat wanneer de zwaluwen laag vliegen er slecht weer op komst was: ‘vliegen de zwaluwen laag, nadert een regenvlaag’, is ook een bekend gezegde.
Maar als het goed is horen en zien we die zwaluwen nu, in mei, hoe langer hoe meer. Het gros van de zwaluwen is normaal gesproken eind april en zelfs begin mei weer terug uit hun overwinteringsgebied. Dit jaar was dat door de aanhoudende noordenwind en de lage temperatuur wat later.
Voor de leden van de werkgroep Zwaluwen van de Vogelwacht Uffelte e.o. breekt nu ook een periode aan om de zwaluwen in de gaten te houden. Het doel van deze werkgroep is o.a. het registreren en verbeteren van de zwaluwstand in het bijzonder in de dorpen Uffelte, Havelte, Veendijk en Wapserveen.
De winterperiode wordt vooral gebruikt om bijvoorbeeld kunstnesten voor huiszwaluwen te maken, nesten en kasten te controleren en de telgegevens te verwerken en door te geven aan Sovon Vogelonderzoek Nederland. Deze non-profit organisatie houdt het bestand en de ontwikkeling van Nederlandse vogels bij. En kijkt vooral naar de voor- of achteruitgang van de vogels, en naar de oorzaken daarvan.
Hoe herken je de zwaluwen?
Om welke soorten zwaluwen gaat het dan? En hoe herken je ze?
De boerenzwaluw
De eerste zwaluw die uit West en Centraal Afrika terugkeert is de boerenzwaluw. Ze zijn te herkennen aan de donkere metaalglanzende rug, de crèmekleurige buik en de lange staart. De keel is opvallend roodbruin. De mannetjes hebben een iets langere staart dan de vrouwtjes, maar dat is moeilijk zo in lucht te zien. De mannetjes met de langste staart scoren trouwens het best bij de vrouwtjes! Deze zwaluwen nestelen graag onder bruggen onder andere in Diever, Uffelte en Havelte en in boerenstallen of onder een carport. De boerenzwaluwen worden geteld in een vast telgebied in een deel van Uffelte.
De Huiszwaluw
Het uiterlijk van de huiszwaluw is zwart en wit met een duidelijk contrast. Dat ze de bijnaam ‘nonnetje’ hebben gekregen is dan ook zo gek nog niet. Kenmerkend is ook de witte stuit, het plekje net boven de staart. Inmiddels is wel bekend dat ze niet zo braaf zijn als kuise kloosterlingen. Uit onderzoek is gebleken dat bij ongeveer een derde van de huiszwaluwkoppels buitenechtelijke escapades plaatsvinden. Volwassen mannetjes keren elk jaar terug naar dezelfde broedkolonie, en dan moeten ze wel op zoek naar een vrouwtje. Vrouwtjes zijn namelijk niet zo honkvast. Ook deze zwaluwen worden geteld, dit gebeurt in Uffelte, Havelte, Wapserveen en Veendijk. Naast het plaatsen van kunstnesten zijn in 2011 vier zwaluwtillen in de gemeente Westerveld geplaatst. Dit alles om de huiszwaluwenstand in ons gebied op peil te houden en zelfs te verbeteren.
De Gierzwaluw
De laatste soort die in de gaten wordt gehouden is de gierzwaluw. Eigenlijk is het geen echte zwaluw, maar het is een bijzondere vogel die ook dicht bij de mens leeft. Je kunt ze makkelijk herkennen aan het sikkelvormige silhouet of het gierende geluid. In onze dorpen komen we ze tegen onder dakpannen en in speciale gierzwaluwkasten die de werkgroep in o.a. Uffelte heeft opgehangen. Ook deze vogel heeft onze steun nodig, omdat we steeds meer woningen maken zonder kieren en gaten, waardoor deze vogel moeite heeft om een geschikte nestplaats te vinden.
Ook zwaluwen helpen in Westerveld?
Wil je ook iets doen voor de zwaluwen of meer weten over het werk van de Vogelwacht? Kijk dan eens op de website van de Vogelwacht Uffelte e.o. Wat is er nu mooier dan mee te doen met de jaarlijkse huis-aan-huis-telling van nestelende zwaluwen! Op één of twee avonden in begin juni bezoeken we alle adressen in Uffelte ten oosten van de Drentse Hoofdvaart en vragen de bewoners naar nesten van boerenzwaluwen in stallen en schuren. Ongeveer een maand later gaan de vrijwilligers op pad om in Uffelte en Wapserveen alle huiszwaluwnesten te tellen. Ze werken in groepjes van twee personen en kunnen nog wel wat versterking gebruiken. Ook in Havelte worden huiszwaluwen geteld.
Meedoen met deze tellingen? Meld je aan bij de werkgroep. Andere taken van de werkgroep bestaan uit het maken, ophangen en periodiek schoonmaken van kunstnesten. Deelname aan de werkgroep vergt ongeveer twee tot drie dagdelen per jaar. Je bent van harte welkom!
Contactpersoon: Greet Glotzbach, tel. 0521-341640.
